Według badań przeprowadzonych przez Oxford University w 2016 roku, prognozuje się, że w ciągu najbliższych 25 lat prawie połowa miejsc pracy na amerykańskim rynku (47%) może zniknąć z powodu automatyzacji i cyfryzacji. Podobnie pesymistyczną wizję przedstawiają eksperci z agencji konsultingowej McKinsey, którzy szacują, że automatyzacja, wykorzystująca obecnie dostępne technologie, może wpływać na 45% wszystkich aktywności zawodowych, czyli czynności wykonywane w ramach różnych zawodów. Około 5% zawodów może całkowicie zaniknąć. W przypadku krajów rozwijających się tempo przemian będzie wolniejsze, ale skala wpływu na rynek pracy może być znacznie większa. Analitycy Banku Światowego przewidują, że w niektórych krajach rozwijających się automatyzacji może ulec aż 85% miejsc pracy.
Największe ryzyko automatyzacji dotyczy zawodów związanych z logistyką i transportem, ale również tych, które polegają na wykonywaniu prostych czynności biurowych. Wysokie zagrożenie dotyczy również zawodów, które wymagają niskich lub średnich kwalifikacji związanych z rutynowym i powtarzalnym wykonywaniem zadań. Duża grupa zawodów związanych z przetwarzaniem i obróbką danych, zwłaszcza finansowych, również może zostać zautomatyzowana i poddana cyfryzacji.
Polska, podobnie jak wiele innych krajów, stoi w obliczu dynamicznych zmian wynikających z postępującej transformacji cyfrowej i rozwoju technologicznego. Wraz z tymi zmianami pojawiają się nowe perspektywy zawodowe, które mogą wpłynąć na kształt rynku pracy w najbliższych latach. Prognozy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości wskazują, że najbliższe lata będą okresem poszukiwań specjalistów IT, a także z sektora telekomunikacji, odnawialnych źródeł energii, biotechnologii czy nanotechnologii. Będzie to wymagało specjalistycznej wiedzy i umiejętności, które dzisiaj dopiero zaczynamy poznawać.
Przyszła gospodarka cyfrowa będzie zależeć od pracowników posiadających umiejętności cyfrowe. W szczególności rozwój dziedzin takich jak Big Data, aplikacje mobilne i Internet rzeczy będzie wymagał stałego zapotrzebowania na specjalistów z branży IT. Komisja Eksperci, którzy analizują przyszłość rynku pracy, prognozują, że nowe sektory gospodarki cyfrowej będą potrzebować zwłaszcza analityków, architektów, specjalistów od pozyskiwania danych (data miners), programistów i deweloperów oprogramowania i aplikacji, ekspertów ds. sztucznej inteligencji, projektantów i producentów nowoczesnych inteligentnych maszyn oraz robotów, a także specjalistów ds. marketingu cyfrowego i e-commerce.
Zgodnie z ekspertami, osoby posiadające zaawansowane umiejętności programistyczne, statystyczne i deweloperskie będą cieszyć się wysokimi zarobkami na rynku pracy. Jednak w ich przypadku coraz większe znaczenie będzie miała zdolność do współpracy i synergii z sztuczną inteligencją. Rozwijające się gospodarki będą również potrzebowały tzw. "e-liderów", czyli osób, które będą umiały łączyć kompetencje cyfrowe, biznesowe i zarządcze.
W przyszłości zawody takie jak socjolodzy i ekonomiści również mogą znaleźć się na rynku pracy w korzystnej sytuacji. Umiejętności statystyczne, analiza dużych zbiorów danych i interpretacja wyników w kontekście szerszych trendów społecznych będą kluczowymi umiejętnościami dla e-liderów.
Word Economic Forum przestawił raport "The Future of Jobs" 2020. Możemy wywnioskować z niego kilka zagadnień dot. przyszłości rynku pracy. Pandemia COVID-19 przyspieszyła transformację cyfrową, zwiększając znaczenie technologii takich jak sztuczna inteligencja, automatyzacja i analiza danych. Wzrasta potrzeba posiadania umiejętności cyfrowych, a do 2025 roku nawet 85 milionów miejsc pracy może zostać zautomatyzowanych. Jednak równocześnie powstaną nowe miejsca pracy, wymagające tych właśnie umiejętności. W związku z tym, reskilling i upskilling pracowników stają się kluczowe, aby mogli dostosować się do zmieniających się wymagań. Sztuczna inteligencja i robotyzacja odgrywają coraz większą rolę, a praca zdalna i elastyczne formy zatrudnienia zyskują na znaczeniu. Aby sprostać przyszłym wyzwaniom, konieczne jest inwestowanie w szkolenia, rozwój umiejętności cyfrowych i dostosowywanie strategii biznesowych do nowych trendów.
Zawody które zostały wskazane jako klucze w raporcie WEF to m.in.: Data Scientist, czyli specjalista zajmujący się analizą danych. Ich umiejętności w zakresie statystyki, uczenia maszynowego i analizy danych są niezwykle ważne dla podejmowania strategicznych decyzji opartych na faktach i trendach. Również specjaliści ds. Cloud computingu odgrywają istotną rolę, ponieważ przedsiębiorstwa coraz częściej przechodzą na rozwiązania chmurowe. Znajomość platform chmurowych, zarządzanie infrastrukturą chmurową i architektura rozproszona są kluczowe w tym obszarze. Wzrost liczby cyberataków wymaga specjalistów od bezpieczeństwa cybernetycznego, takich jak Cybersecurity Analysts. Ich zadaniem jest ochrona systemów, danych i infrastruktury przed atakami oraz monitorowanie i reagowanie na zagrożenia cybernetyczne. Rozwój sztucznej inteligencji prowadzi do zapotrzebowania na Artificial Intelligence Specialists. Ci specjaliści projektują, wdrażają i optymalizują systemy oparte na sztucznej inteligencji, co przyczynia się do automatyzacji i optymalizacji procesów biznesowych. Specjaliści ds. zdrowia cyfrowego mają kluczową rolę w wykorzystaniu technologii informacyjno-komunikacyjnych w celu poprawy opieki zdrowotnej. Zajmują się analizą danych medycznych, tworzeniem systemów zarządzania informacją medyczną, implementacją zdalnych konsultacji lekarskich, monitorowaniem pacjentów za pomocą urządzeń medycznych i rozwojem aplikacji mobilnych związanych ze zdrowiem. Programiści i deweloperzy oprogramowania odgrywają kluczową rolę w dzisiejszym świecie cyfrowym i będą kontynuować swoje znaczenie w przyszłości. Wzrost technologii cyfrowych, sztucznej inteligencji i automatyzacji sprawia, że zapotrzebowanie na tych specjalistów jest coraz większe. Odpowiedzialni są oni za tworzenie, projektowanie, wdrażanie i utrzymanie różnych rodzajów oprogramowania. Umiejętności pracy w zespołach programistycznych, współpracy i komunikacji jest ważna, ponieważ coraz częściej programiści pracują w projekcie zespołowym.
Platforma Przemysłu Przyszłości w roku 2022 przedstawiła „Raport z badań empirycznych w zakresie kompetencji i zawodów przyszłości”. Podczas badań przeprowadzono ankietę dotycząca zawodów przyszłości, czyli tych na które będzie największe zapotrzebowanie do roku 2030. Wynika z niej, że najbardziej porządnymi grupami zawodów w średnich i małych przedsiębiorstwach są: specjaliści ds. infrastruktury cyfrowej, specjaliści ds. e-commerce i m-commerce, specjaliści w zakresie nowych mediów, przetwarzania tekstu, obrazu i dźwięku.
Raport opracowany przez Infuture Hatalska Foresight Institute przedstawia ciekawą wizję dotyczącą zawodów przyszłości. Zawody zostały przedstawione wg. 5 głównych kategorii:
- „Jobs are for robots". Są to zawody które koncentrują się na interakcji z robotami. Przykłady to konsultant sensu życia, konsultant ds. robotyki i terapeuta robotów. Zawody te wymagają umiejętności zarówno technicznych, jak i społecznych, aby efektywnie współpracować z robotami i wykorzystywać ich potencjał.
- "Hollywood work model". Ta kategoria zawiera zawody związane z przestrzenią wirtualną i cyfrowymi walutami. Przykłady to edukator w zakresie przestrzeni wirtualnych, konsultant ds. walut cyfrowych i projektant rzeczywistości mieszanej. Zawody te wiążą się z tworzeniem innowacyjnych rozwiązań w obszarze technologii cyfrowych i wirtualnych.
- "Always under control". Zawody związane z kontrolą i monitorowaniem różnych aspektów, takich jak genetyka, zdrowie i drony. Przykłady to kontroler genetycznej różnorodności, haker zdrowia i specjalista ds. dronów śledczych. Zawody te wymagają zaawansowanych umiejętności technicznych i analitycznych.
- "Social workers for planet and nature". Profesje związane z zrównoważonym rozwojem i ochroną środowiska. Przykłady to projektant upcyklingu, inżynier woltaiki organicznej i kosmiczny rolnik. Zawody te skupiają się na tworzeniu rozwiązań przyjaznych dla środowiska i ochronie przyrody.
- "Eternal employee". W tej specjalności mieszczą się zawody związane z rozwojem osobistym i zwinnością w pracy. Przykłady to projektant ludzkich ulepszeń, terapeuta rozwiązań podręcznych/osobistych i konsultant ds. zwinnej pracy. Zawody te skupiają się na pomaganiu ludziom w osiąganiu sukcesu zawodowego i osobistego.
