Umiejętności matematyczne i informatyczne mają ogromne znaczenie na współczesnym rynku pracy, który coraz bardziej zależy od technologii i cyfryzacji. Technologia staje się kluczowym elementem wielu branż. Firmy potrzebują specjalistów zdolnych do analizy danych, tworzenia innowacyjnych rozwiązań technologicznych i zapewnienia bezpieczeństwa informacji. Posiadanie tych umiejętności daje znaczącą przewagę konkurencyjną i otwiera wiele możliwości zawodowych. Dynamiczny rozwój technologii jest niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na przyszłość zawodową w Polsce. Główne jego aspekty to: wzrost sektora technologicznego, cyfryzacja i automatyzacja, rosnące znaczenie umiejętności technologicznych, nowe modele biznesowe i zawody oraz przemiana kompetencji.
Odsetek specjalistów IT w ogólnym zatrudnieniu na terenie UE, źródło: Eurostat, dostęp na 12.05.2023
Obecnie w Polsce odsetek specjalistów IT wśród wszystkich zatrudnionych wynosi około 3,5%, co jest jednym z niższych wskaźników w Unii Europejskiej. W porównaniu, w całej UE specjaliści IT stanowią około 4,5% pracowników. Mimo dynamicznego wzrostu bezwzględnej liczby pracowników IT w Polsce, istnieje znaczący dystans między Polską a średnią unijną, który utrzymuje się na przestrzeni ostatniej dekady.
Aktualnie zatrudnionych jest około 586 tysięcy specjalistów IT, a w ciągu ostatnich dziesięciu lat ich liczba wzrosła o około 192 tysiące. Niemniej jednak, opisana wcześniej luka kadrowa jest istotna, gdyż stanowi około 77% ogólnego przyrostu liczby specjalistów IT w Polsce z ostatniej dekady. Warto zauważyć, że sektor IT rozwija się w Polsce, jednak nadal istnieje wyraźna potrzeba zwiększenia liczby specjalistów w tej dziedzinie, aby dogonić średnią unijną. Jest to ważne, ponieważ zbyt wolny przyrost liczby specjalistów (w średnim i długim okresie) do tempa rozwoju gospodarki może być przyczyną zahamowania rozwoju kraju . Sytuacja ta wymaga skupienia się na promocji kierunków związanych z technologią i informatyką, inwestowaniu w edukację techniczną oraz przyciąganiu młodych talentów do rozwoju kariery w sektorze IT.
Opracowanie własne na podstawie BDL GUS, dostęp na 12.05.2023
Na przestawiony wyżej wykresie przedstawiono grupy zawodowe, które zaklasyfikowano w następujący sposób: I - Przedstawiciele władz publicznych, wyższy urzędnicy i kierownicy; II- Specjaliści; III - Technicy i inny średni personel; IV - Pracownicy biurowi; V- Pracownicy usług i sprzedawcy; VI - Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy; VII - Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy; VIII - Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń; IX - Pracownicy wykonujący prace proste.
Liczba poszukiwanych pracowników w pierwszym kwartale 2021r. wynosiła ponad 420 tysięcy osób. Drugą najbardziej pożądaną grupą zawodową na rynku pracy są specjaliści, którym zapotrzebowanie wynosi aż 20% w skali wszystkich pracowników.
Co ciekawe liczba planowanych przyjęć pracowników do końca 2021 roku to prawie 600 tysięcy osób, z czego aż 120 tysięcy to właśnie specjaliści. Oznacza to, że na rynku pracy istnieje deficyt pracowników w tym sektorze. Zapotrzebowanie na pracowników przewyższa dostępność odpowiednio wykwalifikowanych kandydatów. Ten fakt potwierdza ankieta przeprowadzona przez PIE (Polską Izba Informatyki i Telekomunikacji), z której wynika, że polskie przedsiębiorstwa borykają się z trudnościami w znalezieniu odpowiednich specjalistów IT. Jedynie 61% ankietowanych firm zatrudniło w minionym roku tyle specjalistów, ile miało to w planach. Przyczynami tego zjawiska jest niedostateczna liczba zgłoszeń oraz wysokie oczekiwania płacowe kandydatów. Konsekwencje tego problemu są odczuwalne w badanych firmach, które często muszą odmawiać realizacji nowych projektów (20% firm, które zgłaszały luki kadrowe w dziedzinie IT, często były zmuszone odmówić wdrożenia projektu) lub dostarczają je z opóźnieniem.
Spadek liczby absolwentów kierunków technicznych stanowi kolejny czynnik utrudniający rozwiązanie problemu luki kadrowej w dziedzinie IT. Nie tylko ogólna liczba absolwentów zmniejsza się z powodu niżu demograficznego, ale także odsetek osób kończących studia techniczne wśród wszystkich absolwentów maleje. Choć istotne jest podejmowanie działań mających na celu przyciągnięcie większej liczby studentów na kierunki techniczne, rozwiązanie tego problemu tylko częściowo przyczyni się do zmniejszenia luki specjalistów IT. Wyniki ankiety przeprowadzonej przez PIE wskazują, że największe trudności występują w rekrutacji pracowników posiadających już doświadczenie, szczególnie na poziomie mid i senior. Problematyczne jest znalezienie specjalistów z odpowiednim bagażem umiejętności i praktyczną wiedzą. W związku z tym, oprócz zwiększania liczby studentów na kierunkach technicznych, istotne jest również inwestowanie w rozwój istniejących pracowników, aby zaspokajać potrzeby rynku pracy. Programy szkoleniowe, kursy doskonalące oraz rozwój ścieżek kariery mogą pomóc w podnoszeniu umiejętności i doświadczenia pracowników IT. Rozwiązanie problemu luki kadrowej w dziedzinie IT wymaga zatem zrównoważonego podejścia, obejmującego zarówno przyciąganie nowych talentów na studia techniczne, jak i inwestowanie w rozwój istniejących pracowników w celu podniesienia ich kompetencji i umiejętności.
